Ulusal Uzay Ajansı Lideri Serdar Hüseyin Yıldırım, Hürriyet gazetesine Türkiye’nin uzay seyahati ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
AY’LA BİRİNCİ TEMAS NE VAKİT OLACAK?
“Asıl maksadımız 2028’de Ay’a yumuşak iniş yapmak. Yani uzay aracımızı Ay’da yürütüp bilimsel bilgi toplamak. Fakat orta bir adım koyduk. 2023’te bayrağımızı yerli motor ve yerli uzay aracımızla Ay’a ulaştıracağız. Aracımız 2023’te sert iniş yapacak, yani tekerlekleri açılmayan uçak nasıl hasar alıyorsa oradan bir daha kalkmayacak. Fakat motorumuzun ateşlemesi, uzay aracının denetimi, bilgi haberleşmesinin sağlanması tüm bunları ihtilal niteliğinde denemiş olacağız. 2028 yılında da aracımız uzaya insansız olarak gidecek.”
PARA NASIL BULUNACAK?
“Herkes ‘Parayı bulacak mısınız?’ diyor. Devletimizin bütçesi kâfi olmasa bile milletlerarası işbirlikleriyle para bulunabilir zira uzay herkesin gündeminde. Programımız açıklandı ‘Biz de girmek isteriz’ diyen diyene. 100 milyon dolar atın desem atacak ülke çok. Para sorun değil lakin insan kaynağında kahır var. Nasıl Türkler NASA’da, ESA’da çalışıyorsa biz de insan eksiğimizi öncelikli Türk olmak üzere öteki ülkelerden tamamlayabiliriz.”
ALTYAPI VE KAPASİTE VAR MI?
“Birtakım hazırlıklarımız olmasaydı 2023’te Ay’a ulaşmayı hedefleyemezdik. Bunun için uzay aracı imalatı gerekiyor. Uydu imalinde deneyim kazanmış TÜBİTAK Uzay üzere kurumlarımız bunu yapabilecek durumda. Bu tecrübeyi de uydu yaparak kazandılar RASAT, GÖKTÜRK 2, İMECE ve TÜRKSAT 6A yerli katkıyla yapılıyor. Elbette ki kimi komponentleri almak durumunda kalabiliriz lakin mühendislik bizde olacak.”
MOTOR NE VAKİT HAZIR OLUR?
“Roket motoru konusunda Türkiye’de 3 kurum çalışma yaptı, ROKETSAN, TÜBİTAK SAGE ve DeltaV’nin geliştirdiği hibrit motorumuz. Hem katı hem sıvı yakıt kullanan bu teknolojide dünyada çok iyi noktadayız. Bu motor bir sene içinde uzaydaki misyona hazır hale gelecek. Şayet bu motor elimizde olmasaydı Ay’a gitmek hayal olmaya devam ederdi. Motorun yerli olması maliyeti çok düşürecek.”
AY’DA BULUNMADIK NE KALDI?
“Evet tahminen Ay’ın çok şeyi biliniyor. Fakat bizim oraya gitmemiz teknolojik gelişmemiz manasına gelir. Bu çalışma bize teknolojik sıçrama yaptıracak, haberleşme, nano teknoloji, robotik işler üzere alanlarda dünya düzeyini yakalamamızı sağlayacak. Benim bir sloganım var, ‘Uzayda izi olmayanın dünyada kelamı olmaz.’ Sanayi ihtilalini kaçırdık ancak uzay ihtilalini kaçırmamalıyız.”
TÜRK İNSANI UZAYA NE VAKİT GİDECEK?
“İnsanlı uzay uçuşları 10 yıllık programda yok. Fakat Türk astronotu uzaya göndermek için ABD ve Rusya ile görüşüyoruz. Aday seçimini 4-5 ay içinde tamamlamak zorundayız. Rus araçları çok dar o yüzden adayların 1.70 ila 1.80 uzunluk ortasında olması gerekiyor.”
MERKEZ İTÜ OLACAK
“Bu işin en kritik kısmı aracın denetimi, haberleşmesi, yer sistemleriyle ulaşılması. Operasyon merkezinin İTÜ yerleşkesinde olması planlanıyor.”
UZAYA GİDECEK KİŞİ 100 METREYİ 13 SANİYEDE KOŞABİLMELİ
Ulusal Uzay Programı’nın son hususunda ‘10 yıl içerisinde bir Türk vatandaşını uzaya göndermek’ yer alıyor. Pekala uzaya gönderilecek kişi gönüllüler ortasından nasıl seçilecek, hangi özelliklere sahip olacak? İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Zahit Mecitoğlu anlattı:
LİSANS DİPLOMASI
Mühendislik ya da temel bilimler üzerine en az lisans diploması olması bekleniyor.
GÜÇLÜ FİZİK VE KONDİSYON
Fizikî koşulları çok iyi olmalı. Örneğin 1 kilometreyi 3.5 dakikada, 100 metreyi 13 saniyede koşmak üzere özelliklere bakılır.
SAĞLIKLI OLMA KAİDESİ
Sıhhat sorununun olmaması gerekiyor. Uzayda yerçekimi olmaması, radyasyon üzere çevresel koşullar insan sıhhatini zorluyor.
RUHSAL SAĞLAMLIK
Astronotlar ABD’de 2, Rusya’da 6 yıllık bir eğitim alıyor. Ruhsal çalışmalar uygulanıyor. Yerçekimsiz uzay ortamlarının simülasyonu yapılıyor.
2.5 YIL SONRA YOLLAYABİLİRİZ
Hürriyet gazetesinden Ece Çelik’e konuşan, İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alim Rüstem Aslan: “Ay’ın yüzeyine bir araç çarptırılması planlanıyor. Öncelikle bir senaryo oluşturulacak. Ağır bir çalışma sonucunda fırlatma 2-2.5 yıl içerisinde başarılabilir. Hedef Ay’ın yüzeyine araç indirmek. Uydunuzu gönderecekseniz bu teknolojiye uygun özelliğinin olması gerekiyor. Bu da büyük bir teknolojik çalışma gerektiriyor. Araç Ay’a çarptırılıp sensörle data toplanıp oradan dünyaya veriyi gönderiyor ve kendini imha ediyor.”
Haber7
