Milletlerarası hukuk uyarınca Doğu Akdeniz’de kelam söyleme hakkı olmayan Yunanistan Mısır ile korsan muahede yaptı, Oruç Reis’in Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesindeki araştırma faaliyeti üzerinden kriz çıkarma gayretine girdi. İmza attığı hareketlerle Akdeniz’de tansiyonun kaynağı haline gelen Yunanlılar, Adalar Denizi’nde de (Ege) yıllardır hukuku çiğniyor. Atina idaresi Ege’de ağır silah sokulması yasak adaları ısrarla silahlandırıyor. Durumu memleketler arası mutabakatlarla belirlenmiş ‘gayri askeri statü’ (GASA) kapsamındaki 16 ada şu an cephanelik üzere. Sorun, Atina-Ankara ortasındaki diplomatik temaslarda çözülemedi.
MİDİLLİ, RODOS, LİMNİ…
1923 Lozan ve 1947 Paris Mutabakatları gereği, Ege Denizi ve Doğu Akdeniz’de toplam 23 ada gayri askeri statüde bulunuyor. Memleketler arası hukuk gereği bu adalara rastgele bir ülkenin silahlı kuvvetlerinin çıkması yasak. Fakat Yunanistan, bu adalara bir müddettir askeri karakollar, kışlalar, helikopter pisti ve keşif gözetleme sistemleriyle birlikte ortalarında özel kuvvetler işçisinin de bulunduğu birlikler konuşlandırıyor. Şu an Midilli ve Rodos’ta birer Yunan tümeni konuşlu durumda. Limni, Sakız, Sisam, İstanköy adalarında ise birer Yunan tugayı bekliyor. Başka adalarda da tabur ve alay düzeyinde değişik büyüklükte birlikler bulunuyor. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) adalardaki korsan faaliyetleri dikkatle izliyor.
79 KERE İHLAL ETTİLER
Atina’nın silahlandırdığı adalarda ABD ve Avrupa ülkeleri de yasadışı faaliyetlerden geri durmuyor. Yunanlıların muhrip, fırkateyn ya da hücumbot konuşlandırdığı adalara ABD ve İngiltere üzere ülkeler de son 10 yıldır pek çok sefer savaş gemisi gönderip liman ziyaretlerinde bulunuyor. Bu kapsamda şu ana kadar 8 devlet tarafından 7 adaya 79 kere ihlal yapıldığı not edildi. Atina bu yolla adalarda kelamda hakimiyetini yasallaştırmaya çalışıyor.
ADACIKLAR NE DURUMDA
Atina, adalar üzerinden korsan teşebbüslerini Doğu Akdeniz ve Ege’de, mülkiyeti kendisine mutabakatlarla devredilmemiş 152 ada, adacık ve kayalıkta da sürdürüyor. Kısaca ‘EGAYDAAK’ olarak bilinen bu kara modüllerini Yunanlılar kendilerininmiş üzere yerleşime açıyor, buralara asker yığıyor. Lozan ve Paris muahedeleriyle Atina’ya Ege’de verilen ada sayısı 14 iken, Yunanlılar fiili durum yaratmak suretiyle EGAYDAAK statüsündeki 18 adayı da sahiplenip ada sayısını 32’ye çıkardı. Türkiye, EGAYDAAK konusundaki hassasiyetini, 1994 yılında Kardak çıkarmasıyla ortaya koymuş lakin Yunan tarafı oldubitti uğraşlarına devam etmişti.
OSMANLI’DAN TÜRKİYE’YE
Yunanistan’ın işgali altındaki adacıklar ortasında Koyun, Hurşit, Fornoz, Eşek, Nergizcik, Bulamaç, Kalolimnoz, Keçi, Sakarcılar, Koçbaba, Ardacık, Gavdos, Dhia, Dionisades, Gaidhouronisi, Koufonisi ve Venedik kayalıkları bulunuyor. Türkiye, Lozan Anlaşması’nın 12. hususu ile Paris Anlaşması’nın 14. unsuru kararları yeterince, mülkiyeti Yunanistan’a devredilen adalar dışındaki ada, adacık ve kayalıkların egemenliğinin Osmanlı İmparatorluğundan Türkiye Cumhuriyeti’ne ‘halefiyet yoluyla intikal ettiğini’ ve hukuken EGAYDAAK’ların Türkiye hakimiyetinde olduğunu savunuyor. Türkiye, EGAYDAAK’ların üzerindeki mevcut olan fiilî Yunan uygulamalarının hukuksal statüyü değiştirmeyeceğini vurguluyor.
DEFAATLE UYARILDI
Bölgesel meselelerin tahliline ait diplomasi öncelenirken bir yandan da mümkün tehditlere karşı hazırlık düzeyi en üst seviyede tutuluyor. Oruç Reis sismik araştırma gemisinin Doğu Akdeniz’de yürüttüğü faaliyetler üzerinden Yunanistan’ın tırmandırdığı tansiyon savaşa evrilirse, Ege’deki tüm adalar bundan nasibini alacak. Yunanistan, Ege ve Doğu Akdeniz’deki adalara yönelik memleketler arası hukuka muhalif faaliyetlerine karşı Türkiye tarafından defaatle uyarılmış, Ege ve Doğu Akdeniz’deki tatbikatlar üzerinden gambot diplomasisi de devreye alınmıştı. Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, son olarak ocak ayında bu sıkıntıya dikkat çekmiş, Yunanistan’ın Ege’de milletlerarası mutabakatlarla belirlenen gayri askeri statüdeki 23 adanın 16’sını mutabakatlara karşıt olmasına karşın silahlandırdığını belirterek, “Hiçbir halde hakkımızı çiğnetmeyiz” uyarısı yapmıştı.
MISIR’DAN ILETI VAR
Yunanistan’la korsan bir muahede imzalayan Sisi idaresindeki Mısır’dan değişik bir atak geldi. Middle East Eye isimli internet portalının argümanına nazaran Kahire idaresi, Ankara ile irtibata geçerek “Türkiye’nin Akdeniz’deki ulusal güvenlik tasalarını dikkate alıyoruz” iletisi iletti. Habere nazaran Ankara, Kahire’nin bu halinden duyduğu memnuniyeti karşı tarafa bildirdi. Gelişme, bir Türk yetkiliye dayandırılıyor. Mısır’ın birinci seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye yönelik 2013 Temmuz’undaki darbe sonrası iki ülke ortasında kesilen diplomatik ilgilerin bugünlerde yine başladığı belirtiliyor. Mısır ile Türkiye ortasındaki ‘arka kapı diplomasisinin’ bilhassa Libya ve Doğu Akdeniz’e ait bahislerde nereye evrileceği merak konusu.
LAZON VE PARİS’E KARŞIN
Yunanistan tarafından türel statüleri ihlal edilen Doğu Akdeniz ve Ege’deki tartışmalı adalar, memleketler arası mutabakatlarla üç kategoriye ayırmak suretiyle askersizleştirilmiş ve silahsızlandırılmış statü teşkil edilmişti. Bu adalardan Boğazönü Adaları olarak bilinen Yunan adaları Limni ve Semadirek ile Türk adaları İmroz ve Bozcaada, Lozan’ın 4. hususu ile askerden arındırıldı. Semadirek, Limni ve Taşoz ayrıyeten, Lozan’da 12. unsurla silahsızlandırıldı. Midilli, Sakız, Sisam ve Nikarya adalarında da Lozan 12. hususa nazaran asker bulundurmak, deniz üssü ve istihkam kurmak yasak. Fakat tıpkı mutabakatın 13. unsuru, buralarda yalnızca polis-jandarma konuşlandırılmasının önünü açıyor. Adalara ait bir mutabakat da 1947’de Paris’te yapıldı. Paris Anlaşması’nın 14. unsuruna nazaran ‘gayri askeri statü’deki 14 tane adada Yunan tarafı lakin asayişi sağlayacak kadar polis-jandarma bulundurabiliyor. 1947’de GASA’ya dahil edilen adalar şöyle: İstanbulya, Rodos, Herke, Kerpe, Çoban, İleki, İncirli, Kelemez, İleriye, Batnoz, Lipso, Sömbeki, İstanköy, Meis.
Haber7
