İstiklal Marşımızın muharriri Mehmet Akif Ersoy 20 Aralık 1873 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Fatih Medresesinde müderrislik yapan Mehmet Tahir Efendi, annesi Buharalı Emine Hanımdır. Babası Tahir Efendi Akif doğduğu yılın ebced hesabıyla denk gelen Ragıf ismini koymuştur. Bu isim vakitle Akif halini alacaktır.
AİLESİ VE EĞİTİMİ
4 yaşında medreseye başlayan Akif birinci eğitimini Fatih’te babasının yanında medrese terbiyesi ile aldı. Fatih Merkezi Rüştiyesinde devam ederek Arapça ve Farsça dersleri aldı. Mülkiye İdadisi’ne başladığında babası Tahir Efendi vefat etti. Babasının vefatının akabinde biran evvel meslek sahibi olup para kazanabilmek içim Mülkiye İdadisi’ni bırakarak Ziraat ve Baytar Mektebine gitti.
Halkalı Ziraat ve Baytarlık okulundan 1883 yılında birincilikle mezun oldu. Okul hayatı boyunca sporla ilgilenerek yüzme, güreş, koşu gülle atma üzere alanlarda dereceler elde etti. Okulunun son yıllarında şiire olan ilgisini fark edip yazmaya başladı, öğrencilik yıllarında birinci yazdığı şiir ‘Destur’dur.
Okulundan mezun olup baytar olduktan sonra Ziraat Nezareti Umur-i Baytariyye ve Islah-ı Heyvanat umum müfettiş muavinliğine memur olarak atandı. Anadolu ve Rumeli’nin farklı yerlerine hayvanlardaki bulaşıcı hastalıkları tespit edilmesi için çalışmalarda bulundu.
İş hayatına devam ederken kendini geliştirmeye devam ediyor, lisana olan yatkınlığını Fransızca öğrenerek değerlendiriyordu. Çocukluğundan beri aldığı dini eğitim ve disiplinle 6 ay üzere kısa bir müddette hafız olmayı başardı.
1898’de çok sevdiği İsmet Hanımla evlendi. Bu evlilikten Cemile, Feride, Suadi, Emin ve Tahir isimlerinde 5 çocuğu olur. Ailesine çok şefkatli olduğunu şahsen torunları aktarmaktadır. Çocuklarının ve torunlarının eğitimini yakından takip eder, en yok vakitte bile eğitimlerinin en küçük ayrıntılarını bile kaçırmazdı.
Baytar mektebinde arkadaşı Hasan Efendi ile birbirlerine ‘kim evvel vefat ederse geride kalanın ailelere bakacak’ kelamı üzerine arkadaşının ailesine kendi ailesinden ayırmadan yıllar uzunluğu sahip çıktı.
Çok fazla seyahat ederek halkın ömrünü ve vaziyetini gözlemliyordu. Müşahedelerini yapıtlarına gerçekçi bir üslupla yazıyordu. Müslüman dünyasında görmediği bir yerin kalmadığını söyleyerek Sahafat’ta yazdığı birtakım mısralarında islam coğrafyasının sefil ve geri kalmış olduğunu müslümanların bilgisiz kaldığını lisana getirir. Bu cahilliğin önüne lakin medreselerdeki yetersiz müderrislerin yerine liyakatli, bilgili müderrislerin gelmesiyle mümkün görür. Lakin gerçek münevver kimselerin İslam Alemine faydalı olacağı düşünür. Mescitlerdeki hocaların bilgisizliğini eleştiren yazılar yazarak İslam aleminin gözünü açmaya çalışır.
Şiirlerini herkesin anladığı üslupta muharrir ve yaptığı müşahedeleri yazıya çok iyi aktarırdı. Kendi yapıtlarıyla ilgili şu sözleri kullanır ‘şiir arayanlar benim kitaplarıma bakmasın, ben kederimi anlatıyorum, ümmetin sıkıntısını anlatma gayesindeyim. Müslümanların içindeki ruhu tutuşturmaya çalışıyorum.’
Osmanlı’nın ve İslam Dünyasının içinde bulunduğu buhranlı günleri seyrediyor ve bu gidişatla ilgili herkesi bilinçlendirmeye çalışıyordu. Halkın bilinçlenmesi için yalnızca yazılar yazmıyor vaazlar vererek halkı ulusal uğraş ruhuyla bilinçlendiriyordu. Çankırı’da verdiği vaazla halk, gözyaşlarıyla askerlik şubelerine müracaatlarda bulunduğu aktarılır.
Kastamonu vaazını El Cezire Kumandanı Nihat Paşa Diyarbakır Ulu Mescidinde okutup vaazın nüshalarını Şam ve Bağdat’ta dağıtır.
Mehmet Akif’in Kastamonu vaazının bir kısmı şöyledir:
“Sakın ulusal hareket aleyhine olanların kelamlarına kulak asmayınız. Zira onlar halkımızı köle haline getirmek istiyorlar. İçimizde yer yer çıkan isyanlar daima mel’un düşmanların parmağıyla olmuştur. Allah isteği için aklımızı başımıza toplayalım. Zira bu türlü düşman hesabına çalışarak elimizde kalan bir avuç toprağı da verecek olursak, çekilip gitmek için art tarafta bir karış yerimiz yoktur.”
MECMUA
Mehmet Akif, Osmanlı Devleti’nin yenik çıktığı savaşları gördükçe büyük bir hüzne kapılıyor, lakin karamsarlığa teslim olmadan çalışmalarını sürdürüyordu. Fatih, Beyazıt, Süleymaniye Mescitlerinde verdiği vaazlarla adeta cehalete karşı savaşıyordu.Bununla da yetinmeyip farklı mecmualarda yayımladığı yazılarıyla halkın Ulusal Uğraş ruhunu canlı tutmaya çalışıyordu.
Sebilürreşad Mecmuasında yayınladığı Hakkın Sesleri şiirinden kısa bir kısım
Hani milliyetin İslam idi… Kavmiyyet ne!
Sarılıp sıkı sıkıya dursaydın a milliyetine
‘Arnavutluk’ ne demek? var mı şeriatte yeri?
Küfr olur, öteki değil, kavmini sürmek ileri
Arabın Türke; Lâzın Çerkese, yâhud Kürde;
Acemin Çinliye rüchânı mı varmış? Nerde!
Müslümanlık´ta “anâsır”mı olurmuş? Ne gezer!
Fikr-i kavmiyyeti tel´în ediyor Peygamber.
Başyazarı olduğu Sırât-ı Müstakîm mecmuasında Safahatta bulunan birçok şiirinin yayınlamıştır.
Mısır’da yaşadığı periyotta çıkan el-Ma’rife Mecmuasında ‘İstiklal Marşı’ ‘Çanakkale Şehidlerine’ şiirleri çıkmıştır.
İSTİKLAL MARŞI
1920 yılının son günlerinde Erkan-ı Harbiye Riyasetinin düzenlediği şiir müsabakasında ulusal marş seçilecekti. Yarışa 700’den fazla müracaat oldu. Mehmet Akif’in 12 Mart 1921’de meclis kürsüsünde okuduğu, tüm meclis üyelerinin gözyaşları ve alkışlarıyla dinlediği İstiklal Marşı ulusal marşımız kabul edilmiştir. Mehmet Akif, İstiklal Marşı’nı Ankara’da Tacettin Dergahında kaldığı devirde kağıt yokluğunda duvarlara kazıyarak yazmıştır. Tüm bu yokluklara karşın müsabakadan elde ettiği parayı şehit ailelerine bağışlamıştır.
SEYAHATLERİ
1914 yılında Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa’nın dayanağıyla Mısır ve Medine’ye 2 aylık bir seyahate çıktı.
Osmanlı’nın istihbarat teşkilatı olan ‘Teşkilat-ı Mahsusa’ ile Almanlara esir düşen Müslümanların durumunu öğrenmek için Berlin’e gitti.
Müslüman coğrafyasına sık sık ziyaretlerde bulunmanın yanında Avrupa seyahatlerinde de bulunmuştur. Doğu ve Batı ortasındaki savaşı gözlemlemiş, Müslüman dünyasını bilgisiz kalmayı seçip dinleri için gayret etmemelerini yapıtlarında ağır sözlerle eleştirmiştir.
Avrupa’ya elçi olarak gönderdiğimiz diplomatların dinle uğraşırken ülkemizdeki imamların siyasetle uğraşmalarını eleştirmiştir. Mehmet Akif, Müslümanların münevver kimseler olup yaptığı işi en iyi biçimde yapan aydın kimseler olmasını istiyor bunun için gayret ediyordu. Tahminen cephede savaşmadı ancak o, Anadolu’da Rumeli’de tüm İslam topraklarında Müslümanlar için çaba etti.
Türkiye’de maddi ezalar yaşayan Mehmet Akif Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa’nın daveti üzerine 1923 yılında Mısır’a gitti. Orada uzun müddet yaşayıp Kuran-ı Kerim meal çalışmalarını gerçekleştirmiştir.
1929-1936 yılları ortasında Mısır’ın el-Câmiatü’l-Mısriyye’nin Üniversitesinde Türk Lisanı ve Edebiyatı dersleri verdi.
Hastalığı ve yaşadığı maddi badirelerden kaynaklı olarak Haziran 1917 yılında İstanbul’a döndü.
Eğitime, ülkesine ve dinine bağlı bir ömür süren İstiklal şairimiz İstanbul’a döndüğünde konuk olarak kaldığı Mısır Apartmanında 27 aralık 1936 yılında vefat etti.
YAPITLARI
-Safahat
-Süleymaniye Kürsüsünde
-Hakkınsesleri
-Fatih Kürsüsünde
-Hatıralar
-Asım
-Gölgeler
Haber7
