Geçmişten günümüze tıp tarihine ışık tutuyor

Türkiye’de 10 tıp tarihi müzesinden biri Manisa‘da

Ege Bölgesinin tek darüşşifası bugün müze olarak hizmet veriyor

Manisa’da 500 yıl darüşşifa olarak kullanılan Hafsa Sultan Şifahanesi 8 yıldır Manisa Celal Bayar Üniversitesi bünyesinde Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet veriyor

Pandemi öncesi yıllık 100 binden fazla ziyaretçiyi ağırlayan müze fiyatsız gezilebiliyor

Cumhuriyet tarihinin birinci patentli ilacının (Lityazol Cemil) üretildiği Manisa’da ilacın mucidi Dr. Cemil Şener için de müzede başka bir oda tahsis edilmiş

MANİSA – Manisa’da yaklaşık 500 yıl darüşşifa olarak kullanılan Hafsa Sultan Şifahanesi 8 yıldır Manisa Celal Bayar Üniversitesi bünyesinde Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet veriyor. Türkiye’deki 10 tıp tarihi müzesinden biri olan ve geçmişinde şifahane olarak kullanılan 3 yapıdan biri olan müzede geçmişten günümüze tıp tarihine seyahat yapılıyor.

Yasal Sultan Süleyman’ın annesi Ayşe Hafsa Sultan tarafından 1522 tarihinde üretimine başlatılan Sultan Camii ve Külliyesine 1539 tarihinde eklenen Darüşşifa yüzlerce yıl hastalara şifa dağıttıktan sonra günümüzde Tıp Tarihi Müzesi olarak kullanılmaya devam ediliyor. Manisa Celal Bayar Üniversitesi bünyesinde 2013 yılından beri hizmet veren ve fiyatsız gezilen Hafsa Sultan Şifahanesi Tıp Tarihi Müzesi Osmanlı devrinden günümüze tıp tarihinde yaşanan gelişmeleri ve tedavi usullerini gözler önüne seriyor. Vaktinde göz ameliyatları, dağlama üzere hizmetlerin de verildiği şifahane son 200 yılında akıl hastalarını tedavi gayeli olarak kullanılmış. Akıl hastalarının el işleri, müzikli ve su sesiyle tedavisinin yapıldığı şifahanede bugün gelen ziyaretçiler de müzik eşliğinde karşılanıyor. Müzede şevketi bostan bitkisinden elde edilen ve cumhuriyet tarihinin birinci patentli ilaçlarından biri olan Lityazol Cemil ilacının mucidi Dr. Cemil Şener için ve şifa kaynağı Mesir Macununun yapılışının tasvir edildiği odalar da ziyaretçilerini bekliyor. Manisa Celal Bayar Üniversitesinde okuyan öğrenciler de müzeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistlere rehberlik yaparak hem müzenin hem de Manisa’nın tanıtımına büyük katkı sağlıyor.

Cumhuriyet tarihinin birinci patentli ilaçlarından biri Manisa’dan

Müze içinde yer alan Dr. Cemil Şener odası hakkında bilgi veren Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Kısmı öğrencisi olan ve müzede rehberlik yapan Bayram Sarı, “Cemil Şener ünlü bir tabiptir. Rodos’ta doğmuş, İstanbul’da tıp eğitimini almıştır. 1. Dünya Savaşı sırasında askeri tabip olarak misyon almıştır. Manisa’da misyon aldığı müddette halkın şevketi bostan olarak bilinen otu çok tükettiğini görür ve bunun üzerine araştırmalar yaparak bu ottan Lityazol Cemil isminde bir ilaç elde eder ve bu ilacın patentini alır. Bu da cumhuriyet tarihimizin birinci patentli ilacını bulmuş olur. Bu ilaç böbrek taşı düşürmeye ve mesanedeki kum birikimini önleyen bir ilaçtır. 1990’lı yıllara kadar kullanımda kalmıştır. İlacın neden piyasadan çekildiğinin sebebi bilinmemekle birlikte ilacın formülünün kaybolduğu söyleniyor.” tabirlerini kullandı.

Her istikametiyle özel bir müze

Ayşe Hafsa Sultan Tıp Tarihi Müzesinin Türkiye’deki Tıp Tarihi Müzeleri ortasında özel bir yere sahip olduğunu kaydeden Sarı, “Zamanında Ayşe Hafsa Sultan Manisa’ya gelir ve burada bir şifahanenin eksik olduğunu görür ve buraya bir şifahane yaptırmaya karar verir. Daha sonra burayı yapması için Mimar Sinan’ın hocasına baş mimar olarak buyruk verir. Kendisi buranın imaline başlar lakin Yasal Sultan Süleyman’ın annesi vefat eder ve buranın tamamlanışını göremez. Kendisi öldükten sonra şifahane tamamlanır ve hizmete başlar. Uzun yıllar hizmette kalır 1. Dünya Savaşı sonrası Yunan işgalinde burası yakılıp yıkılına kadar. Burası yakıldıktan sonra Nihat Yörükoğlu burayı tekrar restore ettirmek ister ve 1960’lı yıllarda burası restore edilir ve günümüzdeki halini alır. Günümüzde de Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet vermektedir. Müzemizde buranın kuruluşundan yani 1539 yılından günümüze kadar olan tıp alanındaki eserler yer alıyor. İçeride tıp tarihinde kullanılmış tıbbi aletler, el yazmaları, çeşitli ekipmanlar yer almakta. Bu aletlerle ilgili bilgi tabloları da yer almaktadır. Hafsa Sultan Şifahanesi aslında içeriğinde bulunan Dr. Cemil Şener’in kısmı olarak özeldir, Mesir Macununun burada yapılması istikametinden özeldir ve içeride yöresel olarak doktorlarımızın bilgilerinin verilmesi tarafından özeldir.” formunda konuştu.

“Tarihi zenginliklerine katacakları bir değer”

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Şifahanesi Tıp Tarihi Müzesi Müdür Yardımcısı Öğretim Vazifelisi Semra Özdemir, “Manisa’da bulunan Ayşe Hafsa Sultan Darüşşifası yani bugünkü Tıp Tarihi Müzesi Ege Bölgesindeki tek darüşşifa, şifahane. Eski periyotta akıl hastanesi olarak kullanılmakta. Akıl hastası olan şahısların burada tedavi edildiği bilinmekte. Burada akıl hastaları odalarda tedavi edilmekte. Odalarımız ortasında dağlama odası, göz cerrahi odası ile akıl ve ruh sıhhati odası. En eski devirde akıl ve ruh sıhhati hastanesi olarak kullanıldığını biliyoruz. Nihat Yörükoğlu’nun uğraşlarıyla 1962 yılında restore edilmeye başlanıp 1966’da onarımı tamamlanarak sıhhat müzesi olarak açılmıştır. Daha sonra 1994 yılında Manisa Celal Bayar Üniversitesinin bünyesine alınarak arşiv müzesi yani kütüphane olarak kullanılmıştır. 2013 yılına kadar kütüphane vazifeye üstlenen müze, 2013 yılında tekrardan onarım geçirerek Tıp Tarihi Müzesi olarak 30 kasım 2013’te açılmıştır. Tıp Tarihi Müzesinin pandemiden evvelki yıllık ziyaretçi sayısı 100 binlere ulaşmaktaydı. Çok büyük kümeler, yabancı turist kümeleri, Türkiye’nin faklı vilayetlerinden gelen büyük yerli turist kümeleri müzemizi ziyaret edenler ortasında yer almakta. Pandemi sonrası bilhassa 2020 yılı içerisinde yıllık ziyaretçi sayısı 20 bini bulmuştur. 2021 yılı içerisinde de bu pandemi sürecinde günlük ziyaretçi sayımız 200-250 şahsa çok rahat ulaşmaktadır. İnsanların buraya gelip buradaki tarihi yapıları ve Tıp Tarihi Müzesini görmesi tarihi zenginliklerine katacakları bir kıymet olarak düşünüyorum. Buraya gelen her insan bu müzenin daha da fazla insanın tanıtılmasına vesile olacaktır. Tanıtımın zenginleşmesi bizim tarihi kıymetlerimiz için de kıymetlidir diye düşüyorum” dedi.