Kamuoyunda 15 yıl ve 3600 günle emeklilik olarak bilinen emeklilik hali daima merak edilir. Bu emeklilik için gerekli yaş dışındaki sigortalılık müddeti ve prim ödeme gün sayısı kaidelerini sağladıktan sonra istifa ederek kıdem tazminatı alınması konusunda dikkat edilmesi gereken birtakım noktalar var. Bu mevzuda Yargıtay’ın verdiği yakın tarihli kararlar çalışanlar için çok değerli. Patronların de bu hususta nasıl hareket etmesi gerektiği kararlarda ortaya çıkıyor.
Yargıtay, daha evvel vermiş olduğu kararlarında 15 yıl, 3600 günle kıdem tazminatı alan şahısların yine çalışmaya başlamaları konusunda dürüstlük prensibine terslik yoksa ve hakkın berbata kullanılması kelam konusu değilse emekçi lehine kararlar vermişti.
ÇALIŞMA HÜRRİYETİ
15 yıl, 3600 günle personele ödenen kıdem tazminatının genel münasebeti emeklilik için gerekli yaş dışındaki koşulları sağlaması sonrası yaş kuralını çalışmadan bekleyecek olmasıdır. Bu hak kapsamında kıdem tazminatı alanların tekrar çalışıp çalışamayacağı konusu farklı değerlendirmelere bahis olabiliyordu.
Bu durumdaki emekçiler kısa bir mühlet sonra yine çalışmaya başladıklarında tazminatı ödeyen patron “hakkın berbata kullanıldığı” argümanı ile dava açıp tazminat istiyordu. Başka yandan Anayasa’da açıkça yer alan çalışma hürriyeti kapsamında bu bireylerin tazminat aldıktan sonra yine çalışmasının “hakkın berbata kullanılması” olup olmadığı konusunda farklı kararlar da kelam konusuydu.
HERKES İÇİN GEÇERLİ DEĞİL
Emeklilik için yaş dışındaki başka koşulların sağlanması nedeniyle işyerinden ayrılıp kıdem tazminatı alınması mümkün. Lakin bu bütün çalışanlar için 15 yıl, 3600 gün değil. Kişinin birinci defa sigortalı olduğu tarih şayet 8 Eylül 1999 ve öncesi ise bu durumda 15 yıl, 3600 gün şartı geçerli.
Lakin 9 Eylül 1999 ve sonrasında birinci defa sigortalı olmuş şahıslar için bu kaide 25 yıl sigortalılık ve 4500 gün, ya da 7000 prim günü. Hasebiyle bu hakkı kullanmak isteyen şahısların kesinlikle evvel kendi durumlarını gözden geçirmeleri ve SGK’ya (Sosyal Güvenlik Kurumu) başvurarak bu hususta yazı talep etmeleri yerinde olacaktır.
PATRONA YAZI
Birinci sefer sigortalı olunan tarihe nazaran değişen emeklilik şartlarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık mühletini dolduran şahıslar bu durumlarını tespit eden yazıyı bağlı oldukları SGK vilayet yahut ilçe müdürlüklerinden alıp patrona verdikleri takdirde patron bu bireylere kıdem tazminatı ödemek zorunda. SGK gerekli denetimleri yaparak kişinin emeklilik için gerekli yaş dışındaki öbür kaideleri tamamlamış olması halinde çalışana “kıdem tazminatı alabilir” yazısı vermektedir.
YARGITAY’DAN EMEKÇİ LEHİNE KARAR VAR
15 yıl ve 3600 günle kıdem tazminatı alan bir personelin bu hakkını berbata kullandığı savı ile açılan davada Yargıtay açıkça, bu durumdaki çalışanların tekrar çalışmaya başlamasının “hakkın berbata kullanılması” olmadığı tarafında karar verdi. Bu karar sonrası 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alan şahısların yine çalışmaya başlamalarının önünde bir pürüz kalmamış oldu.Daha evvel kimi durumlarda mahkemeler personelin çok kısa bir müddet sonra yine çalışmaya başlaması halinde bu durumun “hakkın berbata kullanılması” olarak kıymetlendirilebileceği tarafında kararlar verebiliyorlardı. Lakin kararda açıkça bu tabirin yer alması tazminat alan bireylerin tekrar çalışabileceklerini ortaya koymuş oldu.
İŞTE SON ÖRNEK
2020 yılının Eylül ayında verdiği bir öteki kararında da Yargıtay bu ilkeyi hala koruduğunu gösterdi. Davaya bahis olayda emekçi 15 yıldır çalıştığı işyerindeki patronuna SGK’dan aldığı yazıyı vererek kıdem tazminatının ödenmesini talep etmiştir. Patron ise işyeri uygulaması olarak işten ayrılma tarihinden itibaren 3 aylık mühlet içerisinde, öteki bir iş yerinde çalışılmadığı tespit edilirse kıdem tazminatı ödeneceğini belirtmiş
Emekçinin 6 gün sonra öteki bir işyerinde çalışmaya başladığının tespit edilmesi sonrası patron çalışana kıdem tazminatı ödemesi yapmamış ve personel de yargı yoluna gitmiştir. Birinci derece mahkemenin davayı reddetmesi sonrası emekçi Yargıtay’a başvurmuş ve Yargıtay işçiyi haklı bulmuştur.
Yargıtay kararında çalışanın kanunun kendisine tanıdığı bir hakkı kullandığını ve 6 gün sonra öteki bir iş yerinde tekrar işe başlamasının hakkın berbata kullanılması olarak değerlendirilemeyeceğini tabir etmiştir. Bu nedenle emekçiye kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğine hükmetmiştir.
Münasebetiyle Yargıtay yakın tarihli bu kararında da çalışanın 15 yıl, 3.600 gün hakkını kullanıp yine işe girmesinin hakkın berbata kullanılması olmadığı görüşünde devam etmektedir ve kararlarını bu tarafta vermektedir.
Haber7
