Bu hastalığın fark edilme oranı çok düşük

Yetişkinlerin yüzde 6’sında dikkat eksikliği var

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu her yirmi bireyden en az birinde görülüyor

İSTANBUL – Kamuoyunda son on yıldır çocuklar konusunda çok fazla gündeme gelen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun yetişkinlerde görülme oranının da yüksek olduğunu kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Alişan Burak Yaşar, yapılan bir araştırmayla elde edilen sonuçlarda her yirmi şahıstan birinde bu hastalığın gördüğünü belirterek, “Yetişkinlerin yüzde 6’sında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu var” dedi.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu bir nevi “gizli pandemi” olarak tanımlayan İstanbul Gelişim Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Alişan Burak Yaşar, hayat uzunluğu süren bu hastalığın yetişkinlerde görülme oranının epey yüksek olduğuna dikkat çekti. Yapılan bir meta tahlil makalesinde bilhassa yetişkinlerde yüzde 6 ila 7 ortasında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu saptandığını belirten Dr. Öğretim Üyesi Yaşar, “Her yirmi şahıstan en az 1’inde bu hastalık belirtileri görülüyor ” dedi.

Hastalık bir bireyde şayet çocukluk yaşlarında başladıysa, nörobiyolojik olarak belirti ve şikayetlerinin hayat uzunluğu devam edebileceğini söz eden Yaşar, hastalığın çocuklarda hiperaktivite yetişkinlerde ise yüklü dikkat eksikliği olarak fark edilebildiğini kaydetti. Yaşar, yapılan araştırmaların sonuçlarına nazaran bir çocukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite varsa anne ya da babasından birinde de olma ihtimalinin yüksek olduğunu vurguladı.

Fark edilme oranı çok düşük

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun fark edilme oranının düşüklüğüne değinen Yaşar, “Psikoloji ve psikiyatrinin gelişimi son yüz yılda sürat kazandı. Günümüzde teşhis kitaplarında kullandığımız pek çok teşhis ve sınıflandırma aslında 1930’larda başlayan ve yaklaşık olarak 10-15 yılda bir güncellenen çeşitli kategorilerden oluşuyor. Hasebiyle aslında ruhsal hastalıklarla ilgili kat edeceğimiz yol çok daha uzun üzere gözüküyor. Bunun yanı sıra ruhsal hastalıkları teşhis etmek hala çok güç. Hala çoğunlukla sendrom seviyesindeki haslıkları tanımlıyor ve tedavi ediyoruz. Bu bakımdan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğundaki gelişmeleri son yirmi yılda ki çalışmalara bağlayabiliriz “dedi.

Bireyde travmalara neden oluyor

Hastalığın yetişkinlerde ve çocuklarda farklı seyrettiğini belirten Yaşar, ” Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun iki modülü var. Bunlardan biri dikkat başkası ise hareketlilik belirtileridir. Çocuklarda fark edilen daha çok hiperaktivitedir. Çocuk yaramaz gözüküyor, yerinde duramıyor ve hareketlilik gösteriyorsa toplumda hiperatkif olarak tabir ediliyor. Lakin yaş ilerledikçe hareketlilik azalıyor ve dikkat eksikliği baskın kalıyor. Mesela bireye sıralı bir vazife verildiği vakit verilen işi bir tertibe sokamıyor ve çabuk sıkılıyor. Bir işe başladıklarında birinci vakitler yüksek bir performans gösterirken, yeni olma özelliği geçince o işi sürdürmekte zorluk çekiyor, sıkılıyor ve performansı süratle düşüyor. Bu bireyler sık sık sakarlık yapıyorlar. DEHB olarak kısalttığımız bu sendromda eşyalarını bir yerlerde unutur, kaybeder ve bulmakta çok zorlanırlar. Bulundukları ortama odaklanamazlar ve bir soru sorulduğunda soru daha bitmeden cevaplamaya çalışırlar ya da konuşmayı tam ortasında bölerler. Vakit idareleri berbattır. Vakti organize edemezler ve münasebetiyle buluşmalara ya geç kalırlar ya da bunu telafi etmek için çok erken gelirler. Günlük hayatımızda bu tıp insanları çok sık görüyoruz ve onları maalesef tembel diye etiketliyoruz. Beşerler da kendilerinde bu durumları kişilik özelliği olarak görüyor. Böylelikle yapabileceklerinden çok daha düşük bir performansa sahip olabiliyorlar. Ayrıyeten dikkat eksikliğini en çok da meslek odaklı ele alıyoruz fakat toplumsal bağları daha çok etkiliyor. Toplumsal bağlarda dışlanmaya kadar giden sonuçları doğurabiliyor ve bu da şahısta bir sürü travmaya sebep olabiliyor” diye konuştu.

Epeyce yaygın

Hatalığın tedavi metotlarından de bahseden Yaşar, “Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu kabaca tabir edersek, zihinde dikkati toparlayan ve sürdüren yerdeki bir filtre bozukluğu diyebiliriz. Bu hastalık bilinmeyen bir pandemi üzere zira çok yaygın ve hayat kalitesini epey etkiliyor. Bu bakımdan profesyonel bir tedavi çok değerli. Tedavi metotlarından en değerlisi ise farmakolojik tedavidir. Bunun yanı sıra insanların hayat kalitesini yükseltecek ilaçlar var. Ayrıyeten çeşitli psikoterapi usulleri ve toplumsal müdahaleler de var. Hastalarımızın da hastalığı yönetmek ismine kimi önlemler aldıklarını gördük. Ortalarında günlük notlar tutanlar, hayatlarını ve iş ömürlerini planlayarak sürdüren ve gideceği yere geç kalmamak ismine çeşitli taktikler geliştiren hastalarımız oluyor. Bu üzere çeşitli stratejileri, psikososyal müdahaleleri ve terapileri hastalarımız için kullanıyoruz. Lakin en kıymetli tedavi tekniği kullandığımız ilaçlardır” biçiminde konuştu.