Akyaka'da tarihi kaleden sonra 2 kilise bulundu

Akyaka’da tarihi kaleden sonra 2 kilise bulundu

Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği ‘Sakin Kent’ unvanlı Ula‘nın Akyaka Mahallesi’nde Bizans periyodundan kalan kalede hafriyat çalışmaları sürerken, mahalle merkezinde ve orman kampı içinde 2 kilise bulundu

MUĞLA – Muğla’nın Ula ilçesi Akyaka Mahallesi’nde geçen yıl başlayan hafriyat çalışmalarında İdyma antik kentinin uzantısı Bizans Kalesi bulunmuştu. Bizans kalesinde hafriyat ve konservasyon çalışmaları sürerken, bu kere mahallenin tam ortasında ve Orman Çadır kampında iki kilise bulundu.

Mahalle merkezindeki Çatalçam Sokak Eren Baba mevkiinde bulunan kilise, 2009 yılında bölgede yapılan kaçak hafriyat sonrası ortaya çıkarılmıştı. Bölgede halkın kutsal kabul ettiği, dualar edilen, adak adanan ve ‘Eren Dede’ denilen bir zatın 1996 yılında yaptırılan iki mezarı bulunuyordu. Vatandaşların dua ettiği ve adak adadığı mezarlar boş çıktı. Mezarların üretimi sırasında kilisenin kimi kısımları büyük tahrip edilirken, modülleri sökülüp atıldı. Hazine avcıları da kaçak hafriyatlar yaptı.

2009 yılında yapılan çalışmalarda ise üç nefli (bölümlü), üç apsisli ve periyodun mimarisine uygun olan erken Hristiyanlık devrine ilişkin bir kiliseye ulaşıldı. Periyodunun özelliklerini gösteren yapının tabanında birçoğu tahrip olmuş mozaikler bulundu. Mozaiklerde periyodun balık, tavus kuşu ve değişik hususlara yer verilmiş.

“Akyaka’nın kültürel kıymetini arttıracak”

İdyma Antik Kenti Hafriyat Lideri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdülkadir Baran, bölgede birçok tarihi kalıntının bulunduğunu söyledi. Doç. Dr. Baran, “2021 yılı prestiji ile hafriyat çalışmalarımız Kültür Bakanlığı’na bağlı, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ismine yürütülen bilimsel hafriyat çalışması haline geldi. Muğla Valisi Sayın Orhan Tavlı’nın ve Ula Belediye Liderimiz Özay Türkler’in dayanakları ile çalışmalar ağırlaşmış olarak Akyaka Kalesinde sürüyor. Biz hafriyat çalışmaları kapsamında yalnızca antik kent ve kıymetli kalıntıları değil, Akyaka’da, Gökova’da var olan bütün kalıntılar üzerinde de çalışmalar yapmayı planlıyoruz. Bir sonraki çalışma planımızda Akyaka’nın merkezinde ‘Eren Dede’ türbesi, ya da Çatalçam kilisesi olarak bilinen alan oluşturuyor. Burası 2010 yıllarında Üniversitemiz hocaları tarafından hafriyatı gerçekleştirilmişti Muğla Müzesi Başkanlığında. O günkü imkanlar dahilinde daha fazla çalışma yürütülememişti. Biz bu çalışmaların tamamlanmasını, Kilisenin eksik kalan kazılarını gerçekleştirmeyi, mozaiklerin, duvarların konservasyonunu yapmayı ve burayı bir çatı örtüsü ile kapatarak ziyarete hazır hale getirmeyi amaçlıyoruz. Bunun için proje çalışmalarımız devam ediyor. Projemiz Müdafaa Şurasında onaylandıktan sonra ilgili kurumlara iletilerek, kâfi maddi takviyesi de bulabilirsek bu kiliseyi, deniz, kum, güneşin güçlü olduğu Akyaka’da kültür turizminin bir öteki ayağı olarak değerlendirmeyi düşünüyoruz. Bu sayede Akyaka’nın hem kültürel kıymeti artmış olacak, hem de beşerler geldiği vakit bu orman örtüsü altında bir kültür varlığını da çok sağlıklı hoşa bir formda ziyaret edebilecek. Eren Baba türbesi olarak bilinen bu kilise tıpkı vakitte daha sonraki periyot kalıntılarını da mesken sahipliği yapıyor. Kilisenin etrafında de çalışmalarımızı devam ettirerek Selçuklu yahut mümkün Osmanlı kalıntıları bu kilise ile bütünleşik bir formda açmayı planlıyoruz” sözlerini kullandı.

Orman kampında yeni kilise bulundu

Bir sonraki çalışma planında ise Akyaka kıyısı ile Maden İskelesi ortasında kalan Orman Kampı olarak bilinen alanda yer alan kilise olduğunu söyleyen Baran, “Çatalçam Kilisesine benzeri bir öteki kilise de Orman Kampı içinde yer alıyor. Çadır kampının çabucak yanında yer alıyor. Bu kilisenin varlığı şimdi birden fazla insan tarafından bilinmiyor. Bu kilise Çatalçam kilisesine oranla biraz daha iyi korunmuş. O kilise de bu kilisedeki çalışmaların tamamlanmasının akabinde oradaki kiliseyi de gün yüzüne çıkararak sergilenmesini ve turizme kazandırılmasını planlıyoruz” dedi.

“Kazı çalışmalarına sponsor takviyesi bekliyoruz”

Şu anda hafriyat çalışmalarında en büyük dayanağı Muğla Valisi Orhan Tavlı tarafından verildiğini belirten Baran, “İdyma hafriyat çalışmaları şu anda Muğla Valimiz Orhan Tavlı’nın büyük dayanakları ile yürütülüyor. Ancak artık yöre insanlarımızın, kültür ve turizme ilgi duyan insanların ve işadamlarının da bize Hafriyat Başkanlığımıza maddi yahut manevi manada takviye vermelerini bekliyoruz. Sponsorluk görüşmelerimizi yapmaya başladık. Kimse tek başına güçlü değil, hiçbir kurum tek başına güçlü değil. Yaptığımız çalışmaları vatandaşın, kamu kurumlarının dayanakları ile gerçekleştirmeyi planlıyoruz” diye konuştu.

“Kilise Milattan önceye ait”

Doç. Dr. Baran kilisenin bir kültür varlığı olduğunu belirterek, “Bu kilise M.Ö. 4. ve 6. Yüzyıl ortalarında yapılmış. Epey eski bir bazilika bir kilise. Yaklaşık 16×30 ölçülerinde büyük bir yapı. Kilise içindeki mozaikler kısmen korunmuş durumda. Bu mozaiklerin üzerlerinin açılıp sağlamlaştırılması yapılacak. Üstü de bir çatı örtüsü ile kapatıldıktan sonra beşerler yapının içine girmeden kiliseyi görülebilir halde gezmiş olacak. Burada dinî manada bir şey düşünmüyoruz. Bu bir kültür varlığımız. Bu kültür varlığının herkese tanıtılması, herkese kazandırılması öncelikli amacımız” dedi.