Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Müdür Yardımcısı ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fahrettin Öztürk, Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Robot Teknolojileri ve Akıllı Sistemler Uygulama ve Araştırma Merkezi (ROTASAM) tarafından çevrim içi düzenlenen “Havacılık Endüstrisinde Ar-Ge ve Ulusallaştırma Çalışmaları” başlıklı seminerde, TUSAŞ tarafından geliştirilen projelerin fiili olarak 2005 yılında başladığını belirtti.
Bu müddet içinde HÜRKUŞ eğitim uçağının ortaya konulduğunu belirten Öztürk, “HÜRKUŞ-C, bunun silahlı versiyonu. Bu da hazır halde. Hürjet, 2022’nin sonunda uçmasını hedeflediğimiz bir uçak. Şu anda montaj faaliyetleri yürütülüyor. Bu, ülkemizin birinci jet uçağıdır. Hürjet’in ‘Kombat-C’ versiyonu, bu da silahlı.” diye konuştu.
Ulusal Muharip Uçak (MMU) Projesi’ne değinen Öztürk, “Bu uçak, 5. jenerasyon bir savaş uçağı. Bu uçağı yaptığımızda Türkiye, teknolojide bir üst lige çıkmış oluyor. Dünyada 5. kuşak savaş uçağı yapan çok az ülke var.” sözünü kullandı.
MMU İÇİN BİRTAKIM ÜRETİMLER BAŞLADI
Helikopter projelerini anlatan Öztürk, şunları kaydetti:
“Bugün prestijiyle T-129 Atak helikopterini farklı ünitelerimiz kullanıyor. Çok başarılı bir proje. Üretimler devam ediyor. Yurt dışına ihracatımız da var. T-70 Skorsky, S-70i’nin modifiye edilmiş versiyonu. Yazılımsal ve yapısal manada önemli iyileştirmeler yapılarak, yeni bir helikopter çıkıyor. Bunun da üretim faaliyetleri devam ediyor. Büsbütün Türk mühendisler tarafından tasarlanmış 6 Eylül 2018’de birinci uçuşunu gerçekleştirilen Gökbey de bizim gururumuz. Helikopter üzerindeki motor dışında her şey yerli üretimimiz. Bunu insan gururla söylüyor, çok değerli ve başarılı bir proje. Gelecekte çok kıymetli hizmetler yapacağını düşünüyorum. Ağır sınıf taarruz T-929 helikopterimizde de çalışmalar süratle devam ediyor. MMU’da birtakım küçük üretimler yapılıyor lakin proje kademesinde ve çok süratli biçimde ara alıyoruz.”
“TEI VE TR MOTOR, YERLİ MOTOR ÇALIŞMALARINI YÜRÜTÜYOR”
Öztürk, “Milli Muharip Savaş Uçağı için amacımız, 2023’te hangardan çıkarmak, yani motor çalıştırmak. İnşallah birinci uçuşunu 2025 yahut 2026’da yapacak. Bunun envantere girmesi, 2028-2029 ya da 2030 da olabilir. Şu anda yaklaşık olarak mühendis sayısı, 1000’e yaklaştı bu projede.” dedi.
BİRİNCİ TESLİMAT TUNUS’A YAPILACAK
ANKA ve İHA’ların Türkiye’nin gurur kaynağı olduğunu lisana getiren Öztürk, “İHA ile ilgili hem ülkemize hem dünyaya örnek olduk. Bu manada ihracatımız da var. Birinci teslimatı çok yakın vakitte Tunus’a yapacağız.” bilgisini verdi.
MMU KENDİ MOTORUMUZLA UÇACAK
Yerli uçak motoru geliştirme çalışmalarının devam ettiğine dikkati çeken Öztürk, şu bilgileri verdi:
“İştirakimiz olan Eskişehir’deki TEI’de motor geliştirme çalışmaları devam ediyor. Ulusal Muharip Savaş Uçağı’nda çift F-16 motoruyla başlıyoruz. TR Motor şirketimizin emeli, kendi motorumuzu üretmek. Bunun için Hacettepe Teknokent’te faaliyetler sürdürülüyor. Motor geliştirme istikametinde çalışmalar yapılıyor. MMU’nun birinci prototipleri dışarıdan gelen motorla uçacak fakat daha sonra müşteriye kendi motorlarımızla teslim etmeyi planlıyoruz. TEI ve TR Motor, yerli motor çalışmalarını yürütüyor.”
F-35’İN ORTA GÖZDESİNİ BİZ YAPIYORUZ
TUSAŞ’ın uzay faaliyetlerini aktaran Öztürk, “Göktürk 2 ile ilgili faaliyetler var. TURKSAT 6A var. F-16 genlerinden kalan çok güçlü olduğumuz uçak yapısalları kısmımız var. Burada biz dünyadaki çabucak hemen her uçağa modül yapıyoruz. Bindiğimiz rastgele bir airbus, boeing uçağında kesinlikle şirketimizin bir modülü vardır. Uzun bir müddettir F-35’in orta gövdesini de uçak yapısalları kümemiz yapıyor.” dedi.
TUSAŞ’IN 2020 AR-GE HARCAMALARI YÜZDE 40’LARDA
Öztürk, TUSAŞ’ın önemli bir üretim potansiyeli olduğunu vurgulayarak, şirketi 15 milyar dolarlık iş hacmini büyüterek, çok daha güçlü bir yapıya dönüşmeyi hedeflediklerini anlattı.
Ar-Ge faaliyetlerinin değerine değinen Öztürk, “TUSAŞ, Türkiye’de Ar-Ge harcamalarında birinci sırada. Bizim yüzde 40’lar civarında Ar-Ge harcamamız olmuş, 2020 sonunda ve bizim özgün projeler dışında Ar-Ge’ye harcadığımız kaynak, yüzde 10’lara çıkmış. Ülkemizin oranı, yüzde 1’ler civarında. Çok önemli bir sayıdayız. Bunu sürdürülebilir kılmamız lazım.” dedi.
Amaçlara ulaşmak için canla başla uğraş etmek gerektiğine dikkati çeken Öztürk, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bilgili insan kaynağına, ehil ve güçlü üniversitelere, araştırma kuruluşlarına, altyapıya, güçlü ve büyük şirketler ile KOBİ’lere muhtaçlığımız var. Bu ekosistem sağlıklı yürüsün ve ülkemiz, teknolojik düzeyi yüksek güçlü ülkeler listesinde yer alsın. Yatırım çok değerli. Ar-Ge yatırımı yapmazsanız ulusallaştırma, yerlileştirme, birçok faaliyet sekteye uğruyor. Zira teknolojik eserler çok fazla değerli. Ülkemizin birçok kaynağı buralara gidiyor ve önemli manada bizde cari açık oluşturuyor. Bunu da kapatmanın yolu, yüksek teknoloji eserler üretip ihraç etmek. Güçte dışa bağımlı bir ülkeyiz. Birtakım hususlarda dışa bağımlılığımız var. Bunları ortadan kaldırabilmek için güçlü bir model oluşturmamız gerekiyor.”
Öğrencilerin eğitim alırken şekillenmesine katkı sağlamak, onları TUSAŞ’ın çarkına daha erken sokmak için faaliyetler yürüttüklerini belirten Öztürk, “TUSAŞ olarak, çalışkan, konusuna hakim, yabancı lisan bilen, yazılımları çok iyi kullanan elemanlar arıyoruz. Biz, dünya markası havacılık ve uzay şirketi olma vizyonuna sahibiz. Bu vizyon için de sürecimize çalışkan, disiplinli, öğrenme odaklı, hayat uzunluğu öğrenmeyi şiar edinmiş gençler, hocalar, deneyimli beşerlerle çalışmak istiyoruz.” sözünü kullandı.
Haber7
