Macera arayan Yunan’a kendi karanlık tarihinden bir kesit!

Sabah Gazetesi muharriri tarihçi Erhan Afyoncu Miçotakis’in tarihten ders almayarak macera peşinde koşan önderlerine ne olduğuna dair Yunanistan’ın karanlık tarihinden bir kesitle değerli değerlendirmelerde bulundu.

Afyoncu, I. Dünya Savaşı sonrası Anadolu’yu işgal etmeye kalkan Yunan askerlerinin denize dökülerek biten macerası sonrası Yunanlıların yenilginin sorumlusu olarak üç başbakan, iki bakan ve başkomutanlarını idam etmesini anlatan çarpıcı bir yazı kaleme aldı.

İşte o köşe yazısı;

Yunanlılar son macera aradıklarında başbakan, bakan ve generallerini vatan haini duyuru edip kurşuna dizdiler

İngilizlerin dayanağıyla Batı Anadolu’yu işgale başlayan Yunanistan, ummadığı bir direnişle karşılaşmış, Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğiyle Türk ordusunun karşısında duramayıp, büyük bir yenilgiye uğramıştı. Yenilginin faturası Yunan siyasetçi ve generallere kesildi. Nihayetinde üst seviye yöneticiler yargılanarak idam edildiler. Savaş sonrasında Yunanistan’ın durumu üzerine Cemal Inanç ve Hatice Yıldırım’ın araştırmaları vardır.

Duruşmadan bir sahne

DARBE VE DURUŞMA

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün komuta ettiği Türk kuvvetleri 26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruz ile 14 gün üzere kısa bir müddette Yunan ordusunu denize döktü. Bu yenilgiyle Yunanistan’da iç karışıklıklar meydana geldi. Mağlup ordudan kurtulabilen ve Anadolu dışındaki askerler Venizelos taraftarı subaylar komutası altında Midilli ve Sakız adalarında toplandılar. Albay Plastiras, Albay Gonatas ve Deniz Yüzbaşısı Phokas’ın dahil olduğu bir ihtilal komitesi kuruldu ve kısa müddette ihtilal Atina’ya ulaştı. 26 Eylül’de Meclis dağıtıldı ve Petros Protopapadakis başkanlığındaki hükümet istifa etti. Bakanlar tutuklatıldı, lakin hükümdara dokunulmadı. İngiliz birliklerinin muhafazası altında Palermo’ya götürüldü. İşin farklı tarafı Küçük Asya Felaketi’nin mimarı olan Venizelos’la bağlantıya geçilerek Lozan’da Yunanistan’ı temsil etmesi istendi. Venizelos böylelikle hem cezalandırılmayacak, hem de siyasi rakipleri Askeri Duruşma’da yargılanacaktı.
Felaketin müsebbibi olarak 1921- 1922 periyodunun değerli siyasi ve askerî ricali tutuklandı. Bu şahıslar ve belirtilen devirde yaptıkları vazifeler şöyleydi: Başbakan-Adalet Bakanı Dimitrios Gounaris, Maliye Bakanı-Başbakan Petros Protopapadakis, İçişleri Bakanı- Başbakan Nikolaos Stratos, Dışişleri Bakanı Georgios Baltacis, Harbiye Bakanı Nikolaos Theotokis, Küçük Asya Ordusu Başkomutanı General Hacianestis, Ulaştırma Bakanı General

19 Ekim 1922’de, İhtilalciler General Theodoros Pangalos başkanlığında bir soruşturma heyeti kurdu. Raporlar ise General Othonaios’un başkanlığında on subaydan oluşan özel bir askerî duruşmaya verildi. 31 Ekim’de başlayan duruşmada sanıklara yöneltilen suçlamalar şu biçimdeydi; Yunanistan’a mali ablukanın tatbikine dair müttefiklerin verdikleri 19 Aralık 1920 tarihli notayı Yunan halkından gizlemek, Yunanistan’a terk edilen Kuzey Epir’in ilhakı için gereken önlemleri almamak, büyük ve küçük askerî kıtaların başına aciz ve muktedir olmayan kumandanları tayin ederek deneyimli subayları uzaklaştırmak ve firarî subayları himaye etmek, halka ilişkin mali kaynakların sorumsuzca kullanılması, hazır kuvvetler cephede yerini almadan Eskişehir’e birinci saldırıyı başlatmaları, Eskişehir- Afyonkarahisar tren yolunun işgalinden sonra Ankara’ya hakikat ilerlemeyi sürdürmek, Yunan toprak ve ulusal isteklerini belirtmeden İtilaf Devletleri’nin tahliline göz yummak, ülkenin mali durumunun bozulması, Venizelos’un Avrupa’da boyunduruk altında yaşayan Yunanlıları temsil etmeyi onaylamaması, yabancı devletlerden alınacak kredilerin elde edilememesi.

Sami Yetik’in İstiklal Savaşı’yla ilgili tablosu.

VATAN HAİNİ OLARAK ASILDILAR

General Othonaios, 15 Kasım 1922 günü sabah erkenden kararı okudu. 6 sanık da vatana ihanetten idama mahkûm edildiler. Amiral Mihail Goudas ile General Ksenofon Stratigos müebbete çarptırıldılar. Prens Andrew ise sürgün edildi. Averoff Hapishanesi’nde bulunan mahkumlara idam kararı açıklandı. Giritli askerlerden oluşan 30 asker 15 metre uzaklıkta mahkûmların karşısında yerlerini aldılar. Beşer bireyden oluşan kısımlara ayrılarak her bir kısım bir mahkûmun karşısında durdu. Soldan sağa sırayla mahkûmlar şöyle sıralanmışlardı: Theotokis, Stratos, Gounaris, Protopapadakis, Baltacis ve General Hacianestis. Saat 11.28’de teğmen kılıcını çekerek ateş edilmesini emretti. “Altılar” olarak bilinen bireyler kurşuna dizilmişlerdi.

İdamlar üzerine infaz kararları ve duruşma önemli tenkitlere maruz kaldı. İngiltere Yunanistan’la diplomatik münasebetlerini kesti ve İngiliz elçisi Atina’yı terketti. İngiliz basını siyasi intikam kastıyla idam kararı verilmesini ağır lisanla eleştirdi. Fransız gazeteleri verilen kararı ağır bulurken tıpkı vakitte yapılan işin Lozan’da Venizelos’u sıkıntı durumda bırakacağını tabir etmişlerdi. Amerikan basını da tayin edilen yargıçların çıkarcı kimseler olduklarını yazıp, sırtlarını ihtilal komitesine dayamakla suçladı. İdam edilen Başbakan Petros Protopapadakis’in torunu Mihalis Protopapadakis “Altılar” üzerindeki “vatan haini” damgasını kaldırmak maksadıyla birincisi 2008’de olmak üzere Yunan Yargıtay’ına toplam üç sefer başvurdu, lakin kanıt yetersizliği sebebiyle hepsi reddedildi. Dördüncü müracaat ise kabul edildi ve hadiselerin tekrar incelenmesine karar verildi. 2010’da Yunanistan Yargıtayı “vatan hainliği” ile ilgili hatanın lağvedilmesine ikiye karşı üç oyla karar verdi. 88 yıl sonra duruşma kararı ile “Altılar”ın üzerlerindeki vatan hainliği damgası kaldırıldı.

Esir Yunan generalleri Türk subaylarıyla.

YUNANISTAN’IN ÇÖKÜŞÜ

VENİZELOS, İngiliz ve Fransız askerlerinin takviyesiyle 1917 Haziran’ında Kral Konstantin’i tahtından indirerek savaş sonrası kazanımlardan faydalanmak emeliyle Yunanistan’ı I. Dünya Savaşı’na dahil etti. Batı Anadolu’da kendi denetiminde bir Yunanistan’ın olmasını tercih eden İngiltere, burada güçlü bir İtalya’ya karşı Yunanistan’ı tercih edip, Yunanlılar’ı destekledi. Kuruluşundan itibaren Batılı devletler tarafından siyasi, mali ve askeri manada desteklenen Yunanistan’ın bu durumu Ulusal Gayret sırasında da devam ediyordu. Lakin 14 Kasım 1920’deki seçimlerde İtilaf Devletleri’ne yakın olan Venizelos’un kaybetmesi ve akabinde Kral Konstantin’in geri dönmesi İtilaf Devletleri tarafından verilen takviye ve yardımların kesilmesine sebep oldu. Bu durum mali buhranı da beraberinde getirdi. Kral Konstantin her ne kadar Venizelos’un siyasetini beğenmese de İtilaf Devletleri’nin dayanağının devamını sağlamak ve halkın gözündeki imajını sağlamlaştırmak için Batı Anadolu’da taarruza geçti. Lakin iki taarruzda da başarısız olunca Yunanistan’ın siyasi sorunlarına mali problemler da eklendi. Özellikle II. İnönü Savaşı’ndan (26-31 Mart 1921) sonra Yunanistan para ünitesi drahmide önemli düşüşler yaşandı. Bu düşüş daha da devam edecekti. Çünkü savaş masrafları Yunan devletinin gelirinden fazlaydı. Yunanistan’ın 27 milyonluk bütçe açığını kapatmak için İngiltere’nin isteği üzerine Kanada 5 milyon pound yardım yaptı. İngiltere ve Fransa ise 10’ar milyon pound yardımda bulunma kararı alıp, birinci olarak 6,5 milyon poundluk yardımda bulundular. Buna karşılık Kral Konstantin’in geri dönmesiyle kalan meblağın ödenmeyeceği bildirilmiştir. Bu durum ise Yunan maliyesini iyice güç duruma soktu. Yunan hükümeti drahminin pahasını yükseltmek için çeşitli teşebbüslerde bulundu. Bunlar, İtilaf Devletleri’nin müsaadesini almaksızın birkaç sefer tedavüle yeni para çıkarılması, ecnebi kambiyosu kurulması, Anadolu’da işgal altındaki topraklardan vergi toplama çalışmaları, istikraz arayışlarıdır. Lakin drahminin düşüşü engellenemedi.

Haber7