6 bin 500 yıldır dokuma tezgahlarından insanlara ulaşıyor

‘Elpek Bezi’ kente gelen turistlerin gözdesi

ZONGULDAK – Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde ‘Elpek Bezi’ dokumacılığı 25 yıl evvel kurulan atölye ile yaşatılırken, ilçeye gelen turistlerin de gözdesi pozisyonunda yer alıyor.

Unutulmaya yüz tutmuş meslekler ortasında yer alan Elpek Bezi dokumacılığı ile ilgili 25 yıl evvel Kdz. Ereğli ilçesine bağlı Kandilli Beldesinde atölye kuruldu. Elpek Bezi ile ilgili çalışmalar devam ederken, bayanların konut şartlarında üretmesi hedefleniyor.

Kdz. Ereğli’de Elpek Bezi dokuma atölyesi kurucusu ve iş insanı Nilgün Efes, kıyı bandında yer alan Elpek Dokuma meskeninde eserlerin satışı konusunda da hizmet veriyor. Unutulmaya yüz tutmuş meslekler ortasında yer alan Elpek Bezi dokumacılığı ile ilgili 25 sene evvel kurdukları atölye ile ilgili bilgiler veren Efes şunları söyledi:

“Elpek Bezi yöremizin klâsik tarihi keten dokumaları kategorisinde yer almaktadır. Keten tarımının Anadolu’da çok eski bir geçmişi var. 9 bin yıllık Çatalhöyük buluntularında keten dokumalara rastlıyoruz, ayrıyeten yöremizde Kdz. Ereğli’de İnönü Mağarasında arkeolojik buluntularda 6 bin 500 yıl öncesine ilişkin dokuma tezgah parçacıkları bulunmakta. Yöremizde keten dokumacılığının en az 6 bin 500 yıllık geçmişi var. Elpek Bezi’nin klâsik tarihi kullanım maksatları ile bugünkü kullanım hedefleri çok farklı. Değişime ayak uyduramayan hiçbir şey ayakta kalamaz. Bundan 100 yıl evvel Elpek Bezi’nin dokuma maksatları iç çamaşırını, gömleğini yapmak, çarşafını yapmak üzere, daha da geriye gittiğimizde yelken bezini yapmaktı. Günümüzde bu emeller için çok daha güçlü, elverişli farklı alternatifler var. Zahmetli üretim süreci olan Elpek Bezi’ni daha dekoratif gayeli, daha yeni çağdaş insanın, model konutlarında, model maksatlarında dokumaya başladık. Kaşkol, atkı, fular üzere eserler yaptık. Bunun yanında konutlara yönelik masa üzerine, konsol üzerine örtüler, perdeler üzere tasarım ve modeller ile daima bir değişim ve gelişim halindeyiz. 2 bin yıl evvel emeller farklıydı, bugün dokuma maksatları farklı, 100 yıl sonra, 500 yıl sonra hala dokumacılık hayatta olursa dokuma emelleri da farklı olacaktır.

Kaybolmaya yüz tutmuş Elpek Bezi için 1997 yılında Kandilli’de atölye kurduk. Teknolojik kumaşların daha kullanışlı, daha süratli ve daha ucuza çıkması nedeniyle el dokumaları bütün yörelerde yavaş yavaş kayboldu ve daha sonra tekrar hayata geçirdik.”

“Ereğli’ye gezmeye gelen insanların birinci tercihi”

Turistik olarak Kdz.Ereğli’ye gelen insanların Elpek Bezi’ne ilgisinin fazla olduğunu belirten Nilgün Efes, mesken şartlarında üretilmesine dikkat çekti. Efes, “Şehir dışından ilçemizi gezmeye gelenlerin, Elpek Bezi yöremizin turistik ikramlık eşyası pozisyonunda. Hem kendileri için hem gidecekleri yerde arkadaşlarına armağan götürmek için Elpek Bezi tercih ediliyor. Elpek Bezi’nin daha uzun ömürlü yaşatılabilmesi için bayanların mesken şartlarında üretiyor olması lazım.” dedi.

Büsbütün el personelliği ile tezgahlarda dokunan Elpek Bezi ilçede düzenlenen şenliklere gelen ünlü sanatkarlara da armağan ediliyor.